Bệnh Tiểu Đường Có Di Truyền Không? | Dr Ngọc

Bệnh tiểu đường có di truyền không hầu như là câu hỏi hầu hết mọi người ai cũng sẽ hỏi nếu có ai đó trong gia đình bạn mắc bệnh tiểu đường, bạn có thể tự hỏi liệu nó có di truyền hay không. Có nhiều loại bệnh đái tháo đường khác nhau . Đối với mỗi loại, có những yếu tố rủi ro cụ thể khiến ai đó có nhiều khả năng phát triển nó hơn.

Có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường đồng nghĩa với việc bạn có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn. Nhưng bệnh tiểu đường không chỉ do di truyền. Có người thân mắc bệnh không đảm bảo bạn sẽ mắc bệnh.

Yếu tố di truyền có thể khiến một số người dễ mắc một số loại bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể có nhiều cách để giảm nguy cơ mắc bệnh của mình cho dù bạn có yếu tố di truyền bằng cách thay đổi lối sống chung của cả gia đình. Ngoài ra, hiểu biết về tiền sử gia đình có thể giúp chẩn đoán sớm. Việc này có thể giúp bạn ngăn ngừa một số biến chứng.

Vai trò của các yếu tố di truyền là khác nhau giữa các loại bệnh tiểu đường. Ví dụ, ở type 2, các yếu tố lối sống dường như có ảnh hưởng nhiều hơn di truyền. Biết cách mà gen, lối sống và môi trường ảnh hưởng đến bệnh tiểu đường có thể giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng của bệnh.

Cùng Dr Ngọc tìm hiểu rõ hơn về vấn đề bệnh tiểu đường có di truyền không thông qua bài viết dưới đây nhé!

 

 

1. Vai trò của di truyền trong bệnh là gì liệu bệnh tiểu đường có di truyền không?

 Bệnh đái tháo đường loại 1 và loại 2 dường như được gây ra bởi sự tương tác của các yếu tố di truyền, môi trường và lối sống. Qua nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một loạt các gen cụ thể có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường.

Các gen đã được xác định có chức năng và nhiệm vụ đa dạng có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát lượng đường trong máu ( glucose ). Các chức năng như vậy bao gồm kiểm soát việc giải phóng insulin, bơm glucose vào tế bào và tăng tốc độ phân hủy glucose.

1.1 Bệnh đái tháo đường loại 1

Bệnh đái tháo đường loại 1 là một bệnh tự miễn trong đó cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào beta của tuyến tụy. Kết quả là người bị ảnh hưởng phải dựa vào insulin dưới dạng truyền hoặc tiêm để sống. Khoảng 1,6 triệu người Mỹ đang chung sống với bệnh tiểu đường loại 1.

Những người dễ mắc bệnh đái tháo đường loại 1 do di truyền có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là họ hoàn toàn sẽ mắc bệnh.

Nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường thay đổi tùy thuộc vào mối quan hệ của một người với thành viên gia đình mắc bệnh này. Ví dụ:

• Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường loại 1 có 1,3% đến 4% cơ hội truyền bệnh cho con của họ
• Đàn ông mắc bệnh tiểu đường loại 1 có 6% đến 9% cơ hội truyền bệnh
• Anh chị em không giống hệt nhau của người được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường loại 1 có 6% đến 7% khả năng mắc bệnh
• Một cặp song sinh giống hệt nhau của người mắc bệnh tiểu đường loại 1 có hơn 70% cơ hội

Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, các yếu tố nguy cơ có thể xảy ra bao gồm:

• Thời tiết lạnh: Bệnh tiểu đường type 1 dễ xuất hiện vào mùa đông hơn là mùa hè. Nó cũng phổ biến hơn ở vùng khí hậu mát mẻ.
• Virus: Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng một số loại virus có thể kích hoạt bệnh tiểu đường loại 1 ở những người dễ mắc bệnh. Trong số các loại virus này có sởi, quai bị, Coxsackie B và virus rota.
• Chế độ ăn uống sớm: Được bú sữa mẹ khi còn nhỏ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 1 sau này trong đời.

 

1.2 Bệnh đái tháo đường loại 2

Bệnh đái tháo đường loại 2 được đặc trưng bởi tình trạng kháng insulin và sự mất dần các tế bào trong tuyến tụy chịu trách nhiệm tạo ra insulin (tế bào beta). Kết quả là, lượng đường trong máu không được kiểm soát. Đây là dạng phổ biến nhất của bệnh tiểu đường.

Nhiều người mắc bệnh tiểu đường loại 2 cũng có thể mắc các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn khác, chẳng hạn như huyết áp cao , cholesterol và thừa cân ở vùng bụng. Trước đây, bệnh đái tháo đường loại 2 thường được gọi là bệnh tiểu đường ở người lớn, nhưng hiện nay người ta biết rằng trẻ em cũng có thể bị ảnh hưởng.

Thành phần di truyền của bệnh đái tháo đường loại 2 rất phức tạp và tiếp tục phát triển. Nhiều gen đã được xác định ở những người mắc bệnh đái tháo đường loại 2.

Một số gen liên quan đến kháng insulin, trong khi một số gen khác liên quan đến chức năng tế bào beta. Các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu các gen liên quan đến sự phát triển của bệnh đái tháo đường loại 2 và vai trò của chúng trong quá trình điều trị và tiến triển bệnh.

Các nghiên cứu đã chỉ ra một loạt các số liệu thống kê về khả năng di truyền của bệnh đái tháo đường loại 2—từ 20% đến 80% được cho là di truyền bệnh này.

Nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường loại 2 trong đời là 40% đối với những người có cha hoặc mẹ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và 70% nếu cả cha và mẹ đều mắc bệnh. Những người có người thân cấp một mắc bệnh đái tháo đường loại 2 được ước tính có nguy cơ mắc bệnh cao gấp ba lần.

Nhưng yếu tố di truyền không phải là rủi ro duy nhất. Mặc dù bệnh tiểu đường loại 2 có mối liên hệ chặt chẽ hơn với tiền sử gia đình so với bệnh tiểu đường loại 1, nhưng các yếu tố môi trường cũng đóng một vai trò nhất định. Như vậy, các biện pháp can thiệp có thể giúp ngăn ngừa hoặc trì hoãn chẩn đoán bệnh tiểu đường.

 

1.1 Đái tháo đường thai kỳ

Bệnh tiểu đường thai kỳ xảy ra trong thời kỳ mang thai khi lượng đường trong máu tăng cao. Nhau thai cung cấp cho em bé các chất dinh dưỡng để phát triển và phát triển. Nó cũng tạo ra nhiều loại hormone trong thời kỳ mang thai.

Một số hormone này ngăn chặn tác dụng của insulin và có thể khiến lượng đường trong máu sau bữa ăn khó kiểm soát hơn. “Tác dụng chống insulin” này thường xảy ra vào khoảng tuần 20 đến 24 của thai kỳ, đó là lý do tại sao mọi người được sàng lọc bệnh tiểu đường thai kỳ vào thời điểm này.

• Đang có kế hoạch mang thai, đặc biệt nếu họ có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2
• Đang mang thai và có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tiểu đường—các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe nên xem xét sàng lọc họ trước 24 tuần của thai kỳ
• Đang mang thai và không được sàng lọc trước khi thụ thai—họ nên được sàng lọc trong lần khám thai đầu tiên

 

2. Những cách giúp giảm rủi ro nguy cơ mắc bệnh 

Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường thai kỳ hoặc tiểu đường loại 2. Vậy bệnh tiểu đường có di truyền không? Có nhiều cách để giảm nguy cơ mắc bệnh.

 

Duy trì cân nặng khỏe mạnh hoặc giảm cân:  Nếu bạn thừa cân, đặc biệt là ở vùng bụng, giảm cân sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh. Ngay cả việc giảm trọng lượng vừa phải, giảm khoảng 5% đến 10% trọng lượng, có thể làm giảm nguy cơ của bạn.

Mặc dù tăng cân rất quan trọng để có một thai kỳ khỏe mạnh, nhưng những người đang mang thai nên cố gắng tăng cân từ từ thay vì quá mức. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường thai kỳ.

Duy trì tập thể dục đều đặn: Đặt mục tiêu tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần và tránh ngồi trong thời gian dài.

Ăn nhiều chất xơ: Thêm nhiều trái cây, rau, các loại đậu, quả hạch, hạt và ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn uống của bạn, đồng thời cắt bỏ thực phẩm chế biến sẵn, đóng gói sẵn nếu có thể.

Duy trì sức khỏe và kiểm tra định kỳ: Nếu gần đây bạn tăng cân hoặc cảm thấy uể oải và mệt mỏi, có thể bạn đang gặp phải tình trạng lượng đường trong máu cao, được đặc trưng bởi tình trạng kháng insulin.

 

Bởi vì bệnh đái tháo đường loại 2 thường mất nhiều năm để phát triển, mọi người có thể bị rối loạn dung nạp glucose (kháng insulin) hoặc tiền tiểu đường trong nhiều năm mà không hề hay biết. Nếu bạn phát hiện sớm tình trạng này, bạn có thể ngăn ngừa hoặc trì hoãn bệnh tiểu đường xảy ra.

 

 

3. Nên sàng lọc nếu bạn có bất kỳ yếu tố rủi ro sau

• Trên 45 tuổi: Nếu kết quả của bạn bình thường, nên làm lại xét nghiệm ít nhất ba năm một lần. Tùy thuộc vào kết quả ban đầu của bạn, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể đề nghị xét nghiệm thường xuyên hơn. Nếu bạn bị tiền tiểu đường, bạn có thể được kiểm tra hàng năm.

• Chỉ số BMI cao: Chỉ số BMI trên 25 kg/m 2 hoặc vòng eo trên 40 inch ở nam hoặc 35 inch ở nữ là một yếu tố rủi ro. Ngưỡng BMI đối với người Mỹ gốc Á thấp hơn (23 kg/m 2 ).

• Thuộc nhóm dân số có nguy cơ cao: Những nhóm dân số có nguy cơ mắc tiền tiểu đường cao hơn bao gồm người Mỹ da đen, người Mỹ gốc Tây Ban Nha/La tinh, người Mỹ bản địa, người Alaska bản địa, người Mỹ gốc Á và người dân đảo Thái Bình Dương.

• Tiền sử gia đình: Điều này bao gồm có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường.

• Bệnh tiểu đường thai kỳ: Tiền sử bệnh tiểu đường thai kỳ hoặc đã sinh con nặng hơn 9 cân Anh là những yếu tố nguy cơ.

• Lối sống: Thông thường, lối sống không hoạt động thể chất là một yếu tố rủi ro
• Tăng huyết áp: Đây được định nghĩa là huyết áp bằng hoặc lớn hơn 140/90 mmHg hoặc đang điều trị tăng huyết áp
• Nồng độ chất béo và cholesterol cao: Nếu bạn có nồng độ cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) thấp hoặc nồng độ chất béo trung tính cao, bạn có nguy cơ cao hơn

• Những điều kiện dự đoán khác như: viên gan nhiễm mỡ không do rượu, hội chứng buồng trứng đa nang, xơ vữa động mạch và bệnh tim
• Thuốc: Dùng thuốc chống loạn thần không điển hình hoặc  glucocorticoid làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Có một số xét nghiệm không xâm lấn có thể cảnh báo bạn nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn. Chúng bao gồm huyết sắc tốc A1C, huyết áp, cholesterol và chất béo trung tính.

 

Kết luận

Bất cứ ai có tiền sử gia đình mắc bất kỳ loại bệnh tiểu đường nào cũng nên biết các triệu chứng của bệnh này bao gồm: mệt mỏi, kiệt sức, khát nước và đi tiểu nhiều. Nếu các triệu chứng xuất hiện đột ngột, chúng có thể chỉ ra bệnh tiểu đường type 1. Các triệu chứng của type 2 có thể mất nhiều thời gian hơn để xuất hiện và các biến chứng như bệnh tim mạch có thể đã xuất hiện.

Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường type 2 hoặc có các yếu tố nguy cơ như béo phì nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và cân nặng hợp lý. Người có yếu tố nguy cơ cũng nên tập thể dục đều đặn và hỏi ý kiến bác sĩ về việc sàng lọc.

 

• Liên hệ với Dr Ngọc:
  • Nhắn tin: Dr Ngọc Clinic
  • Facebook:  Dr Ngọc
  • Youtube: Dr Ngọc Official
  • TikTok: Dr Ngọc Clinic
  • Email hợp tác: drngoclaser@gmail.com